Sociale steun in de eerste 1000 dagen
Jul 15, 2025De eerste 1000 dagen – van conceptie tot de tweede verjaardag – zijn van grote invloed op de ontwikkeling van een kind. In deze periode ontstaat de basis voor gezondheid, hechting en veerkracht. Maar ook voor ouders is dit een intensieve en soms kwetsbare fase. Veel (aanstaande) ouders het gevoel dat ze er alleen voor staan.
Volgens SCP ervaart meer dan 10% van de ouders zorgen op 3 of meer levensdomeinen. Ouders die te maken hebben met meerdere zorgen hebben over het algemeen minder hulpbronnen. Deze lage sociale steun is één van de grootste risicofactoren. Het vergroot het risico op stress en psychische klachten.
Waarom sociale steun telt
Onderzoek laat zien dat goede sociale steun rond de zwangerschap en geboorte helpt om stress en somberheid te verminderen. Een sociaal netwerk biedt dagelijkse steun die ouders helpt om stress en onzekerheid het hoofd te bieden. Of het nu gaat om praktische hulp, een luisterend oor of gewoon iemand die er is – deze vormen van steun maken een groot verschil.
Zo bleek tijdens de coronapandemie dat moeders die contact hielden met mensen in hun directe omgeving minder klachten hadden na de bevalling. Dat had ook een positief effect op hun kind.
Niet alleen support bij het zorgen voor het kind, maar ook bij andere levensgebeurtenissen zoals geldzorgen, werksituaties of veranderingen in relaties. Een inzicht in het sociale netwerk kan om stress te verminderen, waardoor ouders beter kunnen blijven zorgen voor hun kinderen én zichzelf.
De MLM-tool: praktisch aan de slag met het netwerk
De MLM-tool (Mijn Leven Met...?) brengt het sociale netwerk in beeld. In vijf eenvoudige stappen krijgen (aanstaande) ouders inzicht in en een overzicht van hun netwerk: wie staan dichtbij, wie geven energie, en waar is ruimte voor contact of hernieuwde verbinding?
Deze tool is succesvol ingezet in het Europese PATH-project (2019–2023) en wordt nu breder ingezet in de gemeentes Kent en Medway in Engeland.
Wat jij als professional kunt doen
De MLM-tool is speciaal ontwikkeld zodat (aanstaande) ouders zelf het sociale netwerk in kaart kunnen brengen. Het geeft jouw client inzicht en jouw overzicht, zodat je het echte gesprek kunt aangaan over hun netwerk. Professionals in geboortezorg, jeugdgezondheidszorg of het sociaal domein kunnen de tool eenvoudig inzetten. Het helpt ouders om zelf regie te nemen en geeft jou als professional een ingang om risico’s op tijd te signaleren.
De voordelen op een rij:
- Ouders ontdekken zelf hun netwerk en steunbronnen
- Gesprekken over sociale steun worden concreet en visueel
- De tool sluit aan bij bestaande preventieve programma’s
- Risico’s op stress of mentale klachten worden beter zichtbaar
- Preventief: Geen specifieke hulpvraag nodig
Door de tool in te vullen, ontstaat inzicht én overzicht. Ouders herkennen vaak meer steun dan ze dachten.
Conclusie?
Sociale steun maakt een verschil. In de eerste 1000 dagen vormt een sterk netwerk een beschermende factor voor ouder en kind. De MLM-tool helpt professionals om dit gesprek laagdrempelig en effectief te voeren. Samen zorgen we voor een gezonde, kansrijke start voor elk gezin.
Bronnen:
- Sociaal en Cultureel Planbureau
Link naar rapport mei 2023 – deelrapport: Meer zicht op ouders
SCP.nl - Pharos – Expertisecentrum gezondheidsverschillen
Informatie over stress, armoede en het belang van steunnetwerken in kwetsbare situaties.
https://www.pharos.nl - Nederlands Jeugdinstituut (NJi)
Kennis over het versterken van sociale netwerken en mentale gezondheid van jonge ouders.
https://www.nji.nl - Vakblad Vroeg
Publicaties en artikelen over de eerste 1000 dagen, preventie en vroegsignalering.
https://www.vakbladvroeg.nl - PATH-project (Interreg 2 Seas, 2019–2023)
Europees project voor mentale gezondheid rond zwangerschap. De MLM-tool (MattieClick) was project binnen PATH
https://path-perinatal.eu/ - Kansrijke Start – Ministerie van VWS
Informatie over het landelijke programma en het belang van een goede sociale basis in de eerste 1000 dagen.
https://www.kansrijkestartnl.nl
Auteur
